พระอภิธรรมปิฎก ยมก [4. ธาตุยมก] 1. ปัณณัตติวารนิทเทส 1. ปทโสธนวาร
อนุ. คันธะ เป็นคันธธาตุใช่ไหม
วิ. สีลคันธะ(กลิ่นคือศีล) สมาธิคันธะ(กลิ่นคือสมาธิ) ปัญญาคันธะ(กลิ่น
คือปัญญา) เป็นคันธะ แต่ไม่เป็นคันธธาตุ คันธธาตุ เป็นคันธะก็ใช่ เป็นคันธธาตุก็ใช่
ปฏิ. คันธธาตุ เป็นคันธะใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. รสะ เป็นรสธาตุใช่ไหม
วิ. อรรถรส ธรรมรส วิมุตติรส เป็นรสแต่ไม่เป็นรสธาตุ รสธาตุ เป็นรสก็ใช่
เป็นรสธาตุก็ใช่
ปฏิ. รสธาตุ เป็นรสใช่ไหม
วิ. ใช่
(โผฏฐัพพะ ก็เหมือนกับฆานะ)
อนุ. จักขุวิญญาณ เป็นจักขุวิญญาณธาตุใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. จักขุวิญญาณธาตุ เป็นจักขุวิญญาณใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. โสตวิญญาณ ฯลฯ ฆานวิญญาณ ... ชิวหาวิญญาณ ... กายวิญญาณ
...
อนุ. มโนเป็นมโนธาตุใช่ไหม
วิ. เว้นมโนธาตุ สภาวธรรมที่เหลือเป็นมโน แต่ไม่เป็นมโนธาตุ มโนธาตุ
เป็นมโนก็ใช่ เป็นมโนธาตุก็ใช่
ปฏิ. มโนธาตุ เป็นมโนใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. มโนวิญญาณ เป็นมโนวิญญาณธาตุใช่ไหม
วิ. ใช่
พระอภิธรรมปิฎก ยมก [4. ธาตุยมก] 1. ปัณณัตติวารนิทเทส 1. ปทโสธนวาร
ปฏิ. มโนวิญญาณธาตุ เป็นมโนวิญญาณใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. ธรรม เป็นธัมมธาตุใช่ไหม
วิ. เว้นธัมมธาตุแล้ว สภาวธรรมที่เหลือเป็นธรรม แต่ไม่เป็นธัมมธาตุ ธัมมธาตุ
เป็นธรรมก็ใช่ เป็นธัมมธาตุก็ใช่
ปฏิ. ธัมมธาตุ เป็นธรรมใช่ไหม
วิ. ใช่ (2)
ปัจจนีกะ
[11] อนุ. สภาวธรรมที่ไม่เป็นจักขุ ไม่เป็นจักขุธาตุใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. สภาวธรรมที่ไม่เป็นจักขุธาตุ ไม่เป็นจักขุใช่ไหม
วิ. ทิพพจักขุ ปัญญาจักขุ ไม่เป็นจักขุธาตุ แต่เป็นจักขุ เว้นจักขุและ
จักขุธาตุแล้ว สภาวธรรมที่เหลือไม่เป็นจักขุก็ใช่ ไม่เป็นจักขุธาตุก็ใช่
อนุ. สภาวธรรมที่ไม่เป็นโสตะ ไม่เป็นโสตธาตุใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. สภาวธรรมที่ไม่เป็นโสตธาตุ ไม่เป็นโสตะใช่ไหม
วิ. ทิพพโสตะ ตัณหาโสตะ ไม่เป็นโสตธาตุ แต่เป็นโสตะ เว้นโสตะและ
โสตธาตุแล้ว สภาวธรรมที่เหลือไม่เป็นโสตะก็ใช่ ไม่เป็นโสตธาตุก็ใช่
อนุ. สภาวธรรมที่ไม่เป็นฆานะ ไม่เป็นฆานธาตุใช่ไหม
วิ. ใช่
ปฏิ. สภาวธรรมที่ไม่เป็นฆานธาตุ ไม่เป็นฆานะใช่ไหม
วิ. ใช่
อนุ. สภาวธรรมที่ไม่เป็นชิวหา ฯลฯ
(ท่านย่อคำว่า อามนฺตา (ใช่) ไว้ทั้งอนุโลมและปฏิโลม)
